استان گیلان یکی از استان های شمال کشور ایران است که زیباترین جاذبههای طبیعی را در این منطقه ارائه داده است. درست جایی در امتداد جنوب دریای خزر و در غرب استان مازندران، شرق استان اردبیل و در سمت شمال استان زنجان و قزوین، استان گیلان قرار گرفته است.
معروف ترین جاذبه های گردشگری این استان مربوط به سواحل دریای خزر و جنگل های دامنه رشته کوه البرز می باشد. مرکز این استان، شهر رشت است. طبق تقسیمات استانی، سایر شهرهای استان گیلان عبارتند از شهر آستارا، شهر ماسوله، لنگرود، آستانه اشرفیه، لاهیجان، رودبار، رودسر، صومعه سرا، منجیل، بندر انزلی.
وسعت استان گیلان چیزی حدود ۱۴ کیلومتر مربع میباشد. تراکم جمعیت در هر کیلومتر مربع استان، ۱۸۰ نفر است. با سفر به این استان در شهرهای مختلف می توانید از آب و هوای مطبوع، جنگل های سرسبز و مکان های دیدنی بی نظیر لذت ببرید.
موقعیت جغرافیایی و شرایط آب و هوای استان گیلان
همانطور که در قسمت قبلی به آن اشاره شد، استان گیلان از نظر موقعیت جغرافیایی در ناحیه جنوبی دریای خزر و در دامنه های رشته کوه البرز واقع شده است. به واسطه مجاورت با آب های دریایی و آب و هوای کوهستانی البرز، میزان بارندگی در این استان بسیار زیاد است. میانگین بارندگی در سواحل جنوبی حدود ۱۴۰۰ تا ۱۶۰۰ میلیمتر گزارش شده است. شهر رشت در استان گیلان به عنوان “شهر بارانی” در جهان شناخته می شود.
از نظر شرایط آب و هوایی، استان گیلان بیشترین میزان باران را بین ماه های سپتامبر تا دسامبر شاهد است؛ زیرا وزش بادهای ساحلی در این منطقه به حداکثر مقدار خود می رسد. فراوانی بارندگی در این استان از ماه آوریل تا جولای رخ می دهد. تمام دشت های ساحلی رطوبت زیادی دارند. در روزهای گرم تابستان که دمای هوا حدود ۲۶ درجه سانتی گراد است، میزان رطوبت این منطقه بیش از ۹۰ درصد میرسد. تمام این شرایط موجب شده است تنوع گیاهی و پوشش جنگل ها بسیار زیاد باشد.
نواحی ساحلی در این استان خنک تر است. بخش وسیعی از استان را مناطق کوهستانی سرسبز و جنگل ها پوشانده اند. وسعت زیادی از شالیزارهای برنج را در امتداد دشت های ساحلی مشاهده می کنید.
درباره تاریخچه استان گیلان
به نظر می رسد اقوام گیلک یا ساکنان استان گیلان در قرن اول یا دوم قبل از میلاد وارد منطقه جنوبی ساحل دریای خزر شده اند. شواهدی از سکونت در غرب “رودخانه آماردوس” که بعداً با نام “سفید رود” نام گرفت، گزارش شده است. مطالعات باستان شناسی، سکونت برخی از اقوام ناحیه قفقاز را در این منطقه در همان سال های اولیه به اثبات رسانده اند. این شواهد مربوط به گویش ها، زبان ها و ژنتیک اقوام مختلف می باشد.
برخی دیگر از اکتشافات باستان شناسی و مطالعات تاریخی درباره تاریخچه استان گیلان نشان داده است که مردم گیلان در دوره سلسله ساسانیان از موقعیت برجسته ای در این منطقه برخوردار بودند. قدرت سیاسی گیلان تا منطقه بین النهرین نیز گسترش داشته است. برخی از نبردها و جنگ ها میان گیلانی ها و دیلمی ها در قرن هفتم میلادی در این منطقه رخ داده است. بررسی وقایع جنگ از حوصله این بحث خارج است اما در مرور تاریخچه این استان می توان ردپای اعراب مسلمان را نیز در این سرزمین جستجو کرد.
حکومت دیلمیان برای سال های طولانی در منطقه استان گیلان در قرن نهم میلادی استوار بود. در اواخر دوران این حکومت، نفوذ اروپا به ویژه کشورهای اسپانیا در این منطقه بیشتر شد. در فاصله بین قرنهای نهم تا یازدهم میلادی، ارتش روسیه به دفعات زیاد به سواحل دریای خزر در منطقه جمهوری آذربایجان و ترکمنستان نفوذ کرد. بسیاری از کشتیهای روسی در آن زمان توانستند برخی از کالاها را به غارت ببرند.
در قرن ۱۵ میلادی، استان گیلان در مسیر جاده ابریشم یک نقش حیاتی برای تجارت کالاها ایفا می کرد.
مهمترین وقایع تاریخ این استان مربوط به سال های ۱۹۱۰ و با عنوان “قیام میرزا کوچک خان جنگلی” در تاریخ ایران شناخته میشود. این قیام مربوط به مبارزه اقوام گیلان به رهبری میرزا کوچک خان بر علیه محمدعلی شاه قاجار بود.
مهمترین جاذبه های گردشگری گیلان
- تالاب انزلی
- مجموعه گردشگری بندر انزلی
- جنگل گیسوم
- ماسوله
- روستای سوباتان
- جاده گردشگری خلخال
- شیطان کوه
- تالاب عینک
- پارک جنگلی سراوان
آداب و رسوم مردم گیلان
با توجه به پیشینه تاریخی استان گیلان، مردم این منطقه در تمام مراسم و جشن ها، برنامه های ویژه ای برگزار می کند.
این مراسم، حوزه های مختلف اجتماعی را در بر می گیرد. برگزاری جشن نوروز، مراسم چهارشنبه سوری، مراسم ویژه ازدواج به سبک خاص در این استان اجرا می شود. مهمترین آداب و رسوم مردم گیلان به صورت زیر است:
- شال اندازی – مراسم چهارشنبه سوری
- قاشق زنی – مراسم چهارشنبه سوری
- گل گل چهارشنبه – چهارشنبه سوری و استقبال از نوروز
- مراسم نوروز خوانی
- جشن شب یلدا همراه با فال و تهیه خوراکی های خوشمزه
- مراسم شم شمی – فالگیری و نیت برای رسیدن به آرزوها
- جشن حنابندان و عقدکنان
- مراسم عزاداری محرم و ایام سوگواری ائمه
مهم ترین غذاهای محلی گیلان
- باقلا قاتق
- میرزا قاسمی
- ترشه تره
- کویی تره
- سیر قلیه
- خورشت آلو مسما
- انار بیج
- شش انداز بادمجان
- کوکوی مرغ گیلان
- خوراک واویشکا
- کال کباب
- بورانی بادمجان